Basın Konseyi Yüksek Kurulu meslek etiği anlamında yine önemli bir karara imza attı. Kişi hak ve özgürlükleri açısından örnek teşkil eden KINAMA KARARI verilen olayın ayrıntıları şöyle gerçekleşti:
MANİPLASYON AMAÇLI HABER
Şikâyetçiler Önder Turgut tarafından 04.01.2024 tarihinde, Emine Sivri tarafından 09.01.2024 tarihinde yapılan başvurularda, şikâyete konu haberlerde gerçek kasıtlı olarak çarpıtılarak kişilik haklarına ve toplumdaki saygınlıklarına zarar verildiği savunulmuştur. Haberleri, aynı kurumda çalışan ve kendilerine yönelik aşk iddiasında bulunduğu için hakkında açılan ceza davasında mahkum olan ebe Nazan Tekin’in, görülmekte olan tazminat davasını etkilemek için manipülasyon amacıyla yayınlattığı ileri sürülmüştür. Başvurularda özetle şu ifadelere yer verilmiştir: “Dezenformasyon amacı güden olay tarafımızca mağdur sıfatıyla mahkemeye yansıtılmış, ceza davası yaklaşık 2.5 yıl sürmüş ve Nazan Tekin isimli kişi 1 yıl 8 ay hapis cezası almıştır. Kişi ile röportaj yapılmış kişinin verdiği bilgiler gerçekmiş ve doğruymuş gibi manşetten haber yapılmış devam eden tazminat davasıyla ilgili manipülasyon amaçlı servis edilmiştir.
Mahkemeden haberin yayından kaldırılması (erişim engeli) kararı alınmasına rağmen, Nazan Tekin’in iftira ve yalan beyanları ikinci kez haber yapılmıştır. Bizimle görüşülmemiş, sanki biz suçlu ve haksızmışız gibi iftira atılarak zarar görmemiz amaçlanmıştır.”
Başvuruda haberlerin yayınlandığı Bolu Gündem internet sitesinin sorumluları hakkında Basın Meslek İlkeleri’ni ihlalden gerekli kararın alınması talep edilmiştir.
UZLAŞMA ÖNERİSİ :
Şikâyet başvurusu, Bolu Gündem internet sitesi künyesinde Tüzel Kişi Temsilcisi olarak yer alan H. Hüseyin Aykan’a 10.01.2024 tarihinde PTT aracılığı ile gönderilmiş ve ‘alındı’ belgeleri gelmiştir. Şikâyet edilen başvurudaki iddialara süresinde yanıt vermemiş ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.
GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ :
Şikâyet edilen haberlerden “Refika Baysal Toplum Sağlığı Merkezinde yasak aşk skandalı” başlıklı haber 07.12.2023 tarihinde yayınlanmıştır. Şikâyetçilerin ‘kişilik haklarının ihlal edildiği’ gerekçesiyle erişim engeli getirilen bu haber, bazı görseller çıkarılıp yerlerine başka görselleri eklenerek 23.12.2023 tarihinde “Refika Baysal
Toplum Sağlığı Merkezinde yasak aşk yaşayan personel yerine skandalı ortaya çıkaran kişi mahkemelik oldu” başlığı ile tekrarlanmıştır. 07.12.2023 tarihinde yayınlanan haberde Bolu’daki bir sağlık kuruluşunda üç yıl önceki olay ve yargı safhası konu edilmiştir. Haberde şikâyetçilerin yüzleri buzlanan fotoğrafları, olayın geçtiği Refika Baysal Toplum Sağlığı Merkezi’nin fotoğrafı ve şikâyetçilerin WhatsApp mesajlarının yer aldığı ekran görüntüleri kullanılmıştır. Haberin spotunda “Kurumda ebe olan N.T. meslektaşları ve evli olan sağlık memurları Ö.T. ve E.S. arasında gelişen aşk ilişkisini WhatsApp üzerinden ortaya çıkardı. Bu durum N.T.’nin başını belaya soktu” ifadelerine yer verilmiştir.
Haberde olayın, ebe N.T. tarafından kurumda ‘aşk skandalı’ yaşandığını söyleyerek Ö.T. ve E.S.’nin WhatsApp mesajlarını işyerindeki bilgisayar ekranında görüp 21 Mayıs 2021 tarihinde yetkililere şikâyette bulunmasıyla ortaya çıktığı belirtilmiştir. Haberde şikâyetin iletildiği İl Sağlık Müdürlüğü ve kurum idarecilerinin gerekeni yapmadığı gibi, şikâyetçilerden Ö.T. tarafından ‘özel hayatın gizliliğini ve haberleşme gizliliğini ihlal’ suçlamasıyla N.T. hakkında ceza ve tazminat davaları açıldığı da yazılmıştır. Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçundan 1 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırılan ve hakkında tazminat davası devam eden N.T.’nin “Gördüklerim karşısında şok oldum ve bir kadın olarak üzüldüm. Bu nedenle ekran görüntülerini gönderdim, pişman değilim” dediğine yer verilmiştir. Haberin son bölümünde, ‘aşk skandalının’ sağlık camiasında büyük yankı bulduğu ve toplumda tepki uyandırdığı yorumu da yapılmıştır.
Haberde adı Ö.T. rumuzuyla geçen şikâyetçi Önder Turgut’un avukatı Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak ‘kişilik haklarının ihlal edildiği’ gerekçesiyle habere erişim engeli kararı aldırmıştır.
23.12.2023 tarihinde yayınlanan haberde, ilk habere erişim engeli getirildiği bilgisi verilerek, “7 Araık’ta yayınladığımız ve büyük ses getiren ‘Refika Baysal Toplum
Sağlığı Merkezinde yasak aşk skandalı’ haberimize erişim engeli kararı aldıran skandalın baş aktörü başka kuruma tayin edilerek meselenin üstü örtülmeye çalışıldı” spotu kullanılmıştır. Haberin girişinde ise “Mahkemenin erişim engeli kararına dayanak teşkil eden ekran görüntülerini kaldırıyoruz” ifadesine yer verilmiştir. İlk haberdeki şikâyetçilerin yüzleri buzlanan fotoğrafları, WhatsApp mesajlarının ekran görüntüleri ve çalıştıkları kurumun fotoğrafı çıkarılarak, yerlerine televizyon dizisi
arşivlerinden alınan aşk sahneleri görselleri kullanılmıştır. İlk haber metni de yeni
ilaveler yapılarak tekrarlanmıştır. İsimlerin yine rumuz olarak yazıldığı haberde,
N.T.’nin ulaştığı WhatsApp mesajlarını kurum yöneticilerine iletmekle kalmadığı, evli
olan Ö.T.’nin eşine de gönderdiği bilgisine yer verilmiştir.
Habere konu olay özetle şöyledir: Üç yıl önce Bolu’daki Refika Baysal Toplum Sağlığı
Merkezi’nde sağlık memuru olan ve ilişki yaşadıkları iddia edilen şikâyetçiler Önder
Turgut ve Emine Sivri, WhatsApp üzerinden mesajlaşırken, taraflardan biri kurumda
herkese açık olan bilgisayarı kullanmış, mesajları silmeyi ve ekranı kapatmayı
unutmuştur. Kurumda ebe olarak görev yapan N.T., bilgisayardaki mesajları görünce
ekran görüntülerini almış ve ‘Kurumda aşk skandalı yaşanıyor’ diyerek İl Sağlık
Müdürlüğü’ne ve diğer amirlerine şikâyette bulunmuş, bununla yetinmeyip mesajları
Önder Turgut’un eşine göndermiştir. Kurum içi başlatılan soruşturmada şikâyetçilerin
ve onların mesajlarını ifşa eden ebenin görev yerleri değiştirilmiştir. Şikâyetçilerden
Önder Turgut’un ‘özel hayatın ve haberleşmenin gizliliğini ihlal’ suçlamalarıyla N.T.
hakkında ceza ve tazminat davaları açmıştır. Bolu 5’inci Asliye Ceza Mahkemesi’nde
görülen ceza davası altı ay önce sonuçlanmış ve meslektaşlarının WharsApp
mesajlarını ifşa eden N.T., ‘haberleşmenin gizliliğini ihlal’ suçundan 1 yıl 8 ay hapis
cezasına çarptırılmıştır. N.T. hakkında 40 bin liralık tazmin davası devam etmektedir.
Şikâyet edilen haberler ise olayın üzerinden üç yıl, ceza davasının karara
bağlanmasının üzerinden altı ay geçtikten sonra yayınlanmıştır. İlk haberde,
şikâyetçilerin WhatsApp mesajlarının ekran görüntüsü, yüzleri buzlanmış fotoğrafları
ile çalıştıkları kurumun fotoğrafları yayınlanmıştır. İkinci haberde bu görseller
kaldırılarak yerlerine televizyon dizileri arşivlerinden alınan aşk sahnelerinin görselleri
kullanılmıştır. Aralarında Aşk-ı Memnu dizisinin sevişme sahnelerine ait görseller,
arşivden alındığı bilgisi verilmeden yayınlanarak, görüntülerdeki kişilerin şikâyetçiler
olduğu algısı oluşturulmuştur. İlk haberin metni yeni bilgi ilavesiyle tekrarlanmıştır.
Her iki haberde, haber kaynağı olan ve olayda ahlak bekçiliği ve dedektif rolünü
üstlenerek meslektaşlarının özel hayatını ifşa eden N.T.’yi mağdur, şikâyetçileri de
‘eşlerine ihanet eden kişi’ olarak hedef gösteren kurgu ve üslup kullanılmıştır. Önce
N.T.’nin tek yanlı anlatımı ve verdiği görsellerin gerçekliği araştırılıp sorgulanmadan
haberleştirilmiş, olayın diğer tarafı şikâyetçilerin görüşüne başvurulmamıştır. Erişim
engeli getirilmesinden sonra yayınlanan ikinci haberde, kaldırılan görsellerin yerine
televizyon dizisi arşivlerinden kullanılan sevişme sahneleri görselleri ise sanki
şikâyetçilere ait fotoğraflarmış algısı oluşturacak şekilde yayınlanmıştır.
Haberlerde şikâyetçilerin adları rumuzlu yazılarak kimliklerinin gizlendiği izlenimi
verilmiş olsa da gerçek adları ve soyadlarının baş harfleri kullanılarak; sağlık memuru
oldukları bilgisi verilerek; aynı statüde sadece 4 personelin olduğu çalıştıkları sağlık
kuruluşu belirtilerek, kim oldukları dolaylı yoldan ifşa edilmiştir.
Şikâyetçiler kamu görevlisidir ve görevlerinden dolayı haklarında yapılan ağır ve
sarsıcı eleştirilere, sıradan kişilere göre daha fazla tolerans göstermek durumundadır.
Ancak görevleriyle ilgisi bulunmayan, üç yıl önce yaşanan güncelliği tartışmalı olan
özel hayatlarıyla ilgili olayın gündeme getirilip haberleştirilerek şikâyetçilerin özel
hayatlarının ifşa edilmesi; haklarında hüküm içeren ifadelerle peşinen suçlanmaları;
televizyon dizilerinden alınan sevişme sahneleriyle manipülasyon yapılması ağır etik
ihlali olarak değerlendirilmelidir.
Açıklanan bu nedenlerle “Bolu’da şok eden aşk skandalı: Yasak ilişki ortaya çıktı,
mağdur mahkemelik oldu”, “Refika Baysal Toplum Sağlığı Merkezi’nde yasak aşk
skandalına erişim engelleme kararı” başlıklı haberlerde, Basın Meslek İlkeleri’nin
“Kişilerin özel yaşamı, kamu çıkarlarının gerektirdiği durumlar dışında yayın konusu
olamaz” şeklindeki 5’inci;
“Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya
iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü maddelerinin ihlal
edildiği kanaatindeyiz. Şikâyet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 4 ve 5’inci
maddelerini ihlalden ‘KINAMA’ kararı verilmesini öneririz.
YÜKSEK KURUL DEĞERLENDİRMESİ :
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, 24.01.2024 tarihinde yaptığı toplantıda şikâyet
başvurusunu görüşmüştür. Genel Sekreterlik raporunun sunumunun ardından
dosyanın müzakeresine geçilmiştir.
Yüksek Kurulda söz alan üyeler, raporda şikâyet konusu haberlerde etik ihlali
yapıldığı ve Basın Meslek İlkeleri’nin 4 ve 5’inci maddelerinin ihlal edildiği tespitlerinin
yerinde ve isabetli olduğu görüşünde ittifak etmiştir. Yargının, kişilik hakları ihlali
gerekçesiyle erişim engeli verdiği ilk haberin, bazı görseller çıkarılıp yerlerine
televizyon dizisi arşivlerinden aşk sahnesi görüntülerinin konularak tekrarlandığına
dikkati çeken üyeler, şikâyetçilerin bu fotoğraflardaki kişilerin olduğu algısı
oluşturulduğunu savunmuştur.
Üyeler ilk haberdeki etik ihlalinin, ikinci haberde daha ağır şekilde tekrarlandığı dile
getirmiştir. Şikâyetçi hakkında alınacak kararı tartışan üyeler, ihlalin ağırlığı
karşısında ‘uyarı’ kararının yetersiz kalacağı ve ‘kınama’ kararı alınmasında görüş
birliğine varmıştır.
SONUÇ :
Müzakerenin tamamlanmasının ardından oylamaya geçen Yüksek Kurul, şikâyet
edilen haberlerde Basın Meslek İlkeleri’nin “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının
ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez”
şeklindeki 4’üncü ;
“Kişilerin özel yaşamı, kamu çıkarlarının gerektirdiği durumlar dışında yayın konusu
olamaz” şeklindeki 5’inci maddelerinin ihlal edildiğini OY BİRLİĞİ ile saptamış, OY
BİRLİĞİ ile ‘KINAMA’ kararı almıştır. Sonuç olarak, şikâyet edilenler Bolu Gündem internet sitesi sorumlusu H. Hüseyin Aykan hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 4 ve 5’inci maddelerini ihlalden OY BİRLİĞİ ile ‘KINAMA’ kararı verilmiştir.
OLAY NEREDE YAŞANDI?
ŞİKÂYET EDENLER : 1- Önder TURGUT ([email protected])
2- Emine SİVRİ
ŞİKÂYET EDİLEN : H. Hüseyin AYKAN (Bolu Gündem Sorumlusu)
BOLU GÜNDEM internet sitesinde 07.12.2023 tarihinde yayınlanan “Refika Baysal
Toplum Sağlığı Merkezinde yasak aşk skandalı” ve 23.12,2023 tarihinde yayınlanan
“Refika Baysal Toplum Sağlığı Merkezinde yasak aşk yaşayan personel yerine
skandalı ortaya çıkaran kişi mahkemelik oldu” başlıklı haberlerde Basın Meslek
İlkeleri’nin ihlal edildiği iddiasıyla şikâyette bulunulmuştur.
