İSTANBUL (AA) - BİRİZ ÖZBAKIR - Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Doğa Bilimleri ve Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Egemen Aras, üzerinde çalıştıkları yenilikçi atık su arıtma tasarımı sayesinde Nilüfer Çayı'na bırakılan atık suların kalitesini yükseltip Marmara Denizi'ne ulaşan kirleticileri azaltarak müsilaj sorununun çözümüne katkı sunmayı hedeflediklerini söyledi.
Uludağ'dan doğup Bursa Ovası'ndan geçen, tarımsal sulama ve ekolojik denge açısından kritik bir role sahip olan Nilüfer Çayı, Susurluk Çayı'yla birleşerek Marmara Denizi'ne dökülüyor. Bu nedenle kent merkezinin atık sularının bırakıldığı Nilüfer Çayı ve kollarındaki bu atık suların arıtılma kalitesi hem Bursa hem de Marmara Denizi için büyük önem taşıyor.
Aras ve Doç. Dr. Babak Vaheddoost ile Arş. Gör. Damla Yılmaz'ın liderliğinde yürütülen; TÜBİTAK, Bursa Büyükşehir Belediyesi ile BUSKİ destekli çalışma, Nilüfer Çayı'na bırakılan atık suların daha kaliteli arıtılmasını hedefliyor.
Projeyle ilgili AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Aras, Nilüfer Çayı'nın su miktarının mevsimsel yağışlara bağlı olarak değiştiğini ancak son yıllarda yaşanan kuraklık ve yer altı suyu seviyelerindeki düşüşün buradaki su miktarının azalmasına yol açtığını belirtti.
Son yıllarda Nilüfer Çayı'ndaki su kalitesinin sanayi atıkları, tarımsal gübre ve evsel atıklar nedeniyle olumsuz etkilendiğini kaydeden Aras, "Nilüfer Çayı'nda yüksek azot ve fosfor seviyeleri tespit edilmiş. Bu durum tabii ki su ekosisteminde oksijen seviyesinin düşmesine ve biyolojik çeşitliliğin azalmasına neden oluyor. Dolayısıyla da su kalitesinde belirgin bir düşüş olduğunu gözlemliyoruz." dedi.
- "Nilüfer Çayı'nın su kalitesinin iyileştirilmesi mümkün"
Daha verimli bir atık su arıtma tasarımının su kirliliği ve müsilajın önlenmesinde önemli bir rolü bulunduğunu, atık suların daha etkin arıtılmasıyla Nilüfer Çayı'nın su kalitesinin iyileştirilmesinin mümkün olduğunu dile getiren Aras, minimum enerji ile daha iyi bir atık su arıtması planlamaya çalıştıklarını aktardı.
Bursa Büyükşehir Belediyesinin atık su arıtma tesislerinde gerçekleştirdikleri çalışmalarda biyolojik arıtma ünitelerindeki havalandırma havuzunda detaylı bir analiz yaptıklarını bildiren Aras, şöyle devam etti:
"Burada biyolojik süreçlerin olduğu havalandırma havuzlarından ölçümler alıyoruz. Su hızı ve oksijen miktarı ölçümünü yapıyoruz ve daha sonra bunu bilgisayar ortamında bir programda simüle ederek çeşitli hız miktarlarının, oksijen miktarlarının ne kadar değiştiğini belirlemeye çalışıyoruz. Ölü noktaları tespit ediyoruz ve bununla birlikte verimi yükseltecek çalışmaları bilgisayar ortamında simüle ediyoruz. Burada verimin düşük olduğu bölgelerde verimi nasıl artırabiliriz? Yani arıtmayı ne kadar daha iyi yapabiliriz? Arıtma tesisindeki ünitelerde yeniden bir dizayn yapmaya çalışıyoruz. Bu arıtma tesislerinde havalandırıcılar var. Bu havalandırıcıların yerini ve konumunu yeniden dizayn etmek istiyoruz. Suyu karıştıran, karıştırıcı dediğimiz üniteler var. Bunları yeniden dizayn edip daha yüksek verimde yani biyolojik arıtmayı çok daha ileri seviyeye taşıyacak yeni dizaynlar geliştirmeye çalışıyoruz."
Bursa Doğu Atıksu Arıtma Tesisinde saha ölçüm çalışmaları gerçekleştirdiklerini anlatan Aras, araştırma süreci hakkında şu bilgileri paylaştı:
"Atık su nasıl temizleniyor? Biyolojik bir aktivite. Yani atık suyun arıtılması aslında çok basit bir mekanizma. Atık sudaki bakterileri devreye sokabilmek için tek kullandığımız şey oksijen, suya oksijen veriyoruz, oksijenle birlikte su temizleniyor. Oksijen veren difüzörlerin tasarımını biz su hızlarını ölçerek yapmaya çalışıyoruz. Suyu ne kadar çok dolaştırabiliriz diye. Şimdilik sadece ölçüm çalışmalarına başladık. Analiz kısımlarına henüz geçmedik. Şu anda bilgisayar ortamına aktarma aşamasındayız."
- "Sanayiden gelen atıklar kirlenmeyi doğuruyor"
Nilüfer Çayı'nda mevsimsel olarak suyun çok düşük seviyelerde olduğu zaman buraya karışan atık suyun içindeki kirleticilerin suda daha fazla kalabildiğini anlatan Aras, üzerinde çalıştıkları tasarımla arıtma tesisinin verimini yükselterek Nilüfer Çayı'na karışan suyun daha temiz olmasını sağlayacaklarını vurguladı.
Nilüfer Çayı'nın temizliğinin Marmara Denizi'nin sağlığını doğrudan etkilediğinin altını çizen Aras, "Marmara Bölgesi sanayi bölgesi olduğu için sanayiden gelen atıkların Marmara Denizi'ne ulaşması kirlenmeyi doğuruyor ve kirlenmeyle birlikte bu sürece sebebiyet veriyor. Özellikle karbon, azot ve fosfor gibi besin maddelerinin yüksek olması Marmara Denizi'ndeki mikroorganizma ve fitoplanktonların aşırı çoğalmasına neden oluyor. Bizim bu çalışmamız neticesinde Nilüfer Çayı'na karışan hem evsel hem de sanayi atıkları daha iyi arıtılacak, böylece daha temiz bir atık suyun Marmara Denizi'ne verilmesiyle müsilajın azaltılmasına yardımcı olacağız." diye konuştu.
Yaklaşık 3,5 milyon insanın yaşadığı Bursa'da sadece bu çalışmanın yeterli olmayacağından ve Marmara Denizi'ne deşarj veren tüm şehirlerin atık su arıtma tesislerinde bir çalışma yapılması gerektiğinden bahseden Aras, bu çalışmanın yapılmasıyla birlikte müsilajın en büyük sebebi olan atık suların bertaraf edilmesinin mümkün olduğunu söyledi.
Aras, 2 yıl sonra tamamlanacak projeyle enerji tüketimini optimize ederken tesis verimliliğini artıran özgün havalandırma havuzu tasarımları sunulacağını, bu sayede hem çevresel hem de ekonomik katkı sağlanacağını vurgulayarak konuşmasını tamamladı.
