Kdz. Ereğli Tarih Doğa ve Kültürünü Yaşatma Derneği’nin Aralık 2024 bülteninde balık ve balıkçılık ile ilgili bir yayım yayımlayan Hikmet Deniz’in çalışması umarım konuyla ilgilenenlere yararlı olur. Dernek yönetimi .bu çalışmayı paylaşırken şu notu düşmüş.
Çocukluk yıllarından Üniversite yıllarına kadar hayatını Bozhane’de denizcilik ve balıkçılık yaparak geçirmiş, dededen ve babadan denizci ve balıkçı bir aillede yetişmiş derneğimiz üyesi sayın Hikmet DENİZ Karadeniz balıkları ve balıkçılık deneyimlerini bizimle paylaştı
DİP BALIKLARI
Trol
Trolu Yunanlı bir kadın icat etti. Yunanistan trolün dip balıklarını bitireceğini görerek trolü yasakladı. Kaçak avlanan trolü gördüklerinde içindeki tayfayı alıp tekneyi batırıyorlardı.
Trol Karadeniz’e 1960 lı yıllarda geldi. Bizdeki yasaya göre sahilden 3 mil uzaklıkta trol serbestti. ( 1 deniz mili 1852 metredir.) troller yasalar uymadan sahilleri taramaya başladı.
Dip balıkları yazın sahile yanaşır. Kışın açık suya gider. Dip suları daha ılıktır. Trolle avlanan balıklar Kalkan, Barbunya, Mezgit, İzmarit, Dil Balığı, Vatoz . Eskiden Kalkan balığı yemli olta ve kalkan ağıyla avlanırdı. Küçük kalkan ağda kalmazdı (Yemli oltaya Parekata denir) Mezgit, Barbunya dip ağları (Tufana) ile birde Mezgit yemli olta ile avlanırdı. O tarihlerde yemli olta ile avlanan mezgitlerin karnından şimdi tezgahlarda satılan mezgitler kadar havyar çıkardı.
Trol ağı çektiğinde 5 kasa balık ayrılır.10 kasa balık denize atılır . Denize atılan balıkları martılar havada kapardı.
YÜZEY BALIKLARI
Uskumru Çinekop:
Bu balıklar Mayıs ayında boğazdan Karadeniz’e çıkar. Yaz uskumrusu yaz lüferi olur.
Çinekop Karadeniz’de büyür Lüfer Kofana olur.
Bu balıklar Ekim ayı sonunda Marmara’ya döner yavrular. Lüfer balığına eskiden ağ dökülmezdi. Ağı yerdi. Ağ o zamanlar daha kıymetli idi.
Palamut;
Palamut Ağustos ayı başında Vanoz olarak boğazdan Karadeniz’e çıkar. Ağva, Şile, Kefken, Karasu, Akçakoca derken Ağustos’un 15 i gibi Ereğli ve Zonguldak’a ulaşır. Doğu Karadeniz’e kadar gider Ekim ayı sonunda Karadeniz’den Marmara’ya döner ve yavrular.
1960-1970 li yıllarda kum Kosterleri Marmara denizinden kum alıp Zeytinburnu’nda yer alan kum depolarına boşaltırlardı. O yıllarda İstanbul’da yapılan binalarda Marmara denizinden alınan bu kumlar kullanıldı.
Marmara denizinde balıkların yumurtlama alanlarının
-Kum kosterleri,
-Troller tarafından yapılan vahşi avcılık,
-ışıkla avlanma
Karadeniz’de ki balık popülasyonunun azalma nedenleri arasında sayılabilir.
Gırgır (Alamana)
Palamut Avı;
Eskiden ağların derinliği 30-35 kulaç, boyları 250-300 kulaçtı. (1 kulaç yaklaşık 1,5 metre) Şimdi ağların derinliği 80-90 kulaç, boyu 700-800 kulaç.
Gırgırlar eskiden ay ışığını takip ederek denize çıkardı. Ay ışığında balığın yakamozu belli olmaz. Bu bakımdan balık avı için ay karanlığında denize çıkarlardı.
Palamut ay ışığında uzatma ağı ile avlanırdı. Palamut ay ışığında yakamoz olmadığı için ağı göremez saplanırdı.
1960 lı yıllarda balıkçı teknelerine radar geldi. Radar motorun altındaki balığı gösterirdi.
Radardan sonra sonar aleti geldi. Bu alet sayesinde balıkçılar 2-3 mil uzaktaki balığı görür hale geldiler.
Hamsi Avı:
Eskiden hamsi balığından gübre yapan fabrikalar vardı.
