Evinin önündeki tarlayı ekip biçmeyen insanların hayat pahalılığından şikayet etmeye ne kadar hakkı var tabi ki tartışılır. Bir de yiyip içtiklerimiz ne kadar sağlıklı? Bu konular üzerinde yazılıp çizilenlere bakar isek toplumca aç kalırız aç! İşin en acı tarafı ise kırsal kesimde bile üretimden uzaklaşılması. Üretimden uzaklaşmak derken, bırakın sebzeyi meyveyi, artık evlerde nerede ise yemek bile pişmeyecek. Hazır yemek sitelerindeki patlamayı görünce insan gerçekten büyük şaşkınlığa uğruyor. Bu gidiş gidiş mi? Ve nereye gidiyoruz derken, ata tohumu ile üreten elleri ise elbette ellerimiz patlayıncaya kadar alkışlamak istiyoruz. Ereğli’nin Çayırlı Köyü’nde 52 yaşyıdaki 4 çocuk annesi Semiha Somuncu üretim bir kadın. Evinin bağını bahçesini ekip biçiyor. Kullandığı tohumlar atalardan kalma. Bu tohumları her yıl da artırarak sebze meyve yetiştirirken, ata yöntemiyle üretim yapıyor.
Size bugün Semiha Somuncu ile yaptığımız söyleşiyi sunmak istiyorum.
Üretim üretim üretim. Üreterek sağlıklı beslenmenin tek yol olduğunun vurgusunu da yapalım ve sözü bu söyleşiye bırakalım.
TOHUMDA DEVAMLILIK
- Evet, Semiha Hanım merhabalar.
- Merhaba
- Sizden öğrenelim toplum öğrensin ne yapıyorsunuz nasıl yapıyorsunuz ata ata diyor herkes de sizin görüşleriniz nelerdir?
- Biz burada bahçemizde dedelerimizden ne gördüysek ninelerimizden o şekilde tohum yetiştirmeye çalışıyoruz. Kendi sebzemizi meyvemizi yani evimizde olan ihtiyaçlarımızı yapabiliyoruz gıda olarak. Tohumu da devamlılığı olan tohum olarak üretmeye çalışıyoruz özellikle.
- Nasıl koruyorsunuz? Gerçekten ata tohumunu o kadar çok ata tohumu diye ürün satıyorlar ki ne kadar gerçek ne kadar doğru.
- Ata tohumu olması devamlılığı olması tohumun bu sene aldığınız zaman tohumu seneye ektiğinizde tekrar oluşması gerekiyor bitmesi gerekiyor bitmiyorsa gelişmiyorsa o ata tohumu değildir. Yani tohum devamlılığı olan tohum diyelim ata tohumunu.
- Gösterir misiniz bahçede neler var mesela?
LİF KABAĞINI BULAŞIKTA KULLANIYORUZ
- Mesela bahçemizde domatesimiz var birkaç çeşit şunlar çok eski tohumlar genetiği değiştirilmemiş mesela şu kabak lif kabağı olarak geçiyor doğal yüzümüze cildimize kullanılabiliyor sünger kabak ölü derileri temizliyor bunun ismi lif kabağı. Bulaşık yıkamada da kullanabiliyorsunuz. Mesela şu bal kabağı tatlı kabağımız soğanlarımız var soğanların etrafına mutlaka böyle marul yapılır.
- Birbirini mi destekler onlar?
- Tabi ki soğanın yanında marul. Her yeri değerlendirmiş oluyorsunuz bu bahçede fasulyelerimiz var bunlar hep kendi fasulyemiz.
- Bu ata yöntemi nedir? Ata tohumunu anladık ata yöntemi ne oluyor?
- Ata yöntemi derken kazma ile yapıp da normal küçük küçük açıp güzel bir şekilde dikmek sonra büyüdüklerinde yabani otlar oluyor onları temizlemek içinde domatesimiz lahanamız kabağımız olur fasulyenin içinde. Mesela fasulyenin azot özelliği vardır toprağı besler kabak gelişir ve fasulyenin dibindeki otların gelişmesini engeller mısır da atalarımızın zamanından beri fasulyeye sırık şeklinde kullanılmıştır.
FASULYE İLE MISIR EKİN SIRIK İSTEMEZ
- Sırığa gerek yok mu o zaman.
- Tabi ki olduğu zaman atalarımız geçmişte o şekilde kullanmış. Mesela domateslerimiz var bunlar olduğu zaman içinde olur tarlaya gittiğimiz zaman çocukluğumda hep öyle olur hala daha yaparım ekmek ve tuz alırım bahçede başka bir yemek ihtiyacımız olmaz. İşte soğanıydı domatesiydi biberiydi hepsi olur bahçemizde meyvelerimiz olur bahçemizde bezelyemiz var işte bakla denir sultaniye yeni adıyla onlar vardır. Hiçbir zaman için bu bahçede mutlaka mevsimine göre ay ay gıda hiç eksik olmaz.
- Şimdi bir şey soracağımız size köylerimizin çoğunda manav arabası geliyor. Domates biber satıyor patlıcan satıyor ne olacak böyle?
- Eski usule mecburen dönecekler üretmeleri gerekiyor üretmezlerse başkasına her zaman muhtaç kalacaklar. Üretmek üretmek üretmek.
- Peki, bunları satabiliyor musunuz? Kendi ihtiyacınızı mı karşılıyorsunuz?
- Satma değil de hediye etme diyelim çoğunlukla ama tohum için veriyoruz mesela isteyenlere ata tohumu veriyoruz.
- Her sene çoğaltıyorsunuz çünkü?
- Tabi ki çünkü onlardan kimisi yeşili mesela ben bu tarafa kendim yeşil olduğunda kendime konservemi yaparım kışlık tanemi yaparım sonra birazını kendime tohumluk bırakırım bu kış yiyeceğim çıkar buradan.
YEREL BİR YİYECEK TÜRÜ KABUKLU BAKLA
- Peki, kabuklu bakla yapıyor musunuz?
- En sevdiğimdir. Kışın en lezzetli olan.
- Ya bu kabuklu baklayı kimse bilmez pek nasıl oluyor bir anlatır mısınız?
- Mesela bu kabuklu baklayı biz yeşilken yarı taneli kırarız gölgede kuruturuz kurur bildiğiniz sert olur daha sonra kışın onu özellikle kar yağdığı zaman çok güzel yemektir. Kış yemeği. Onu ıslarız akşamdan kabuklu baklayı tabi çok güzel kuruması gerek böceklenmemesi küflenmemesi gerek onu güzel kaynatırız bulgurlu bir de güzel sos olur içinde yanında bir turşu ya da soğan yeme de yanında yat. En güzel yiyeceklerden biridir. Lahanın yemeği vardır kışın bulgurla pişer tuzlu da olur o yaza çıkarken olur.
- Lahana dediğimiz de Ereğlil deyimiyle mancar.
- Kara mancar kış yemeği özellikle kar yağdığı zaman çok lezzetli olur kar suyu yiyince. Lezzetli olması için kara lahananın kar suyu yemesi gerekir. Pırasamız vardır onlar da kışın özellikle daha lezzetli olur.
- Evet, verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ederiz.
Haber: Eyüp Bektaş
