İşyeri Hekimi ve Sağlık Raporu
İşçi –İşveren ilişkilerinde işverenin Gözetme Borcu olarak sunulan İş Sağlığı ve Güvenliği konuları bundan önceki yazılarımızda Çevre Sağlığı ile ilişkilendirilerek tüm çalışanları da kapsayacak biçimde,ILO tanımları çerçevesinde anlaşılması gerektiği ifade edilmeye çalışılmıştı.
Yaygın Basının 07.Mayıs.2011 ve onu takip eden yayımlarında Kütahya Tavşanlı Dulkadir Köyünde Merkezden
Bu haber gerçekten çevreye çok önemli tehlikenin yaklaştığını göstermekteydi.Çevreye yayılacak siyanürlü atık suyun yerleşim yerlerinin içme sularına,Porsuk çayı ile SAKARYA nehrine ve dolayısıyla KARADENİZE ulaşacağı da bilinen gerçekler arasında idi.Tehlike Kütahya ilimiz için ne denli önemli ise,Sakarya nehrinin geçtiği yerleşkelerde ve Karadeniz’de yaşayanlar için de bir o kadar önemli idi.Tüm canlıların tehdit altında olduğu duyuruluyordu.
Ancak bu işyerinde çalışan işçilerin durumu ne idi? Acaba İş Sağlığı ve Güvenliği konusu ile ilgili ne gibi önlemler alınmıştı?.Bu işyerinin Çevre Sağlığına karşı getirdiği sorunlarla birlikte işyerinde çalışan işçiler için alınması gerekli İş Sağlığı ve Güvenliği önlemleri hangi boyutlarda idi? O günlerde sorulması gerekli soruları bugünlerde yine Yaygın Basın aracı ile öğreniyoruz.
“Kütahya’da ETİ Gümüş AŞ’de ağır metal kirliliğine rastlanan 65 İŞÇİ tedavi edilmek üzere Ankara’ya otobüslerle götürüldü.Kütahya’daki toplam 800 işçi gruplar halinde Ankara’ya götürülerek kontrollerden geçirilecek.”bilgisine ulaştığımız haberlere göre, işçilerin kan tahlilleri sonucu kanda normal düzey olarak kabul edilen 25 mikrogram/litrenin yaklaşık 5 katı üzerinde arsenik çıktığı,idrar ve doku analizleri de yapıldığı belirtiliyor.Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Faruk ÇELİK de ”Görevli arkadaşlar, gerekli incelemeleri yapıyorlar.”diyor.
Yine konu Yaygın Basının gündeminden düşmüyor.Nerede ise manşetlerde yer alıyor.Sağlık Bakanlığının Raporlarına göre işçilerde tahlil sonuçlarına göre, kanda Kurşun olmak üzere ağır metal bulunduğu,işçilerde ve aynı yerleşkede oturan vatandaşlardan alınan örneklerde siyanürle ilgili zehirlenme bulunmadığı, tedaviye ihtiyacı olan işçilerle ilgili tedavi planlaması yapıldığı belirtiliyor.
Türk Tabipler Birliği hekimlerinin incelemesinde de işçilerin kendi imkanlarıyla sağlık kurumlarına başvurmalarının istendiği,İşyeri hekimince sevk edilmediği(işyeri hekimi olup olmadığı da bilinmiyor),6 ayda bir inceleme yapılmadığı,iki yılda bir inceleme yapıldığı,bazı işçilerin yapılması gerekli periyodik sağlık muayenelerinin yapılmadığı,raporlarının bulunmadığı,Üretimden uzak noktada çalışan işçilerde de aynı kötü sonuçlar çıktığı açıklanıyor.Kanda Arsenik!..
4857 Sayılı İş Yasası’nın 77.maddesi ile başlayan İş Sağlığı ve Güvenliği konularına 13 maddeyle yer verildiğini işverenin ödevlerinin önlem almakla bitmediğini, eğitmek ve denetlemek zorunda olduğunu ifade etmiştik.
Yukarıda örneklemeye çalıştığımız işyerinde iddialara göre,işverenin İş Sağlığı ve Güvenliği önlemlerini almadığını görmekteyiz.4857 Sayılı İş Yasasının 79.maddesinde “Bir işyerinin tesis ve tertiplerinde çalışma yöntem ve şekillerinde makine ve cihazlarında işçilerin yaşamı için tehlikeli olan bir husus tespit edilir ise, bu tehlike giderilinceye kadar işyerlerini iş sağlığı ve güvenliği bakamından denetlemeye yetkili iki müfettiş,bir işçi ve bir işveren temsilcisi ile Bölge Müdüründen oluşan beş kişilik bir komisyon kararıyla tehlikenin niteliğine göre iş tamamen veya kısmen durdurulur veya işyeri kapatılır.”denilmektedir.
Bu hükme göre alınan kararlara karşı işverenlerin yerel iş Mahkemesinde altı iş günü içinde itiraz hakları saklıdır.Yerel Mahkemenin kararları kesindir.Yine madde hükmüne göre böyle bir işyerinde işçilerin çalışmalarına engel bir durum var ise işçiler çalışmaktan alıkonulur.
İşin durdurulması veya kapatılması nedeniyle işsiz kalan işçilere işveren ücretlerini ödemeye veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermeye zorunludur.
Kütahya Eti Gümüş AŞ işyerinde bu madde hükmünün uygulanıp uygulanmadığını bilmiyoruz.Yazılı basından öğrendiğimiz, Mayıs 2011 tarihi itibariyle olayla, Sağlık Bakanlığı ile Sivil Toplum Kuruluşlarının ilgilendiğidir.Mayıs/2011 den bu yana Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca neler yapıldığı sorgulanmalıdır. İşçiler haklarını bilmelidirler.Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Kütahya Bölge Müdürlüğünde işyeri dosyası Yargı organları için delil teşkil edecektir.
“İşyeri Hekimleri” iken 15.05.2008 tarihli ve 5763 Sayılı Yasa ile değiştirilen“İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri” Başlıklı 4857 Sayılı İş Yasasının 81.maddesinde “İşverenler devamlı olarak en az elli işçi çalıştırdıkları işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, işçilerin ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla işyerindeki işçi sayısı, işyerinin niteliği ve işin tehlike sınıf ve derecesine göre;
a-İşyeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturmakla,
b-Bir veya birden fazla işyeri hekimi ile gereğinde diğer sağlık personelini görevlendirmekle,
c-Sanayiden sayılan işlerde iş güvenliği uzmanı olan bir veya birden fazla mühendis veya teknik eleman görevlendirmekle yükümlüdürler.” öngörülmüştür.
İşyerleri 50 ve daha fazla işçi çalıştırdıklarında işyeri hekimi çalıştırmak,sağlık ve güvenlik birimi oluşturmak durumundadır.Uygulamada işverenler 49 işçinin üstünde işçi çalıştırmama konusunda özen gösterirler.Bu sadece işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı konusunda değil,Yasa’nın aradığı 50 ve daha fazla işçi çalıştırma ile ilgili diğer hükümlerinde de karşımıza çıkmaktadır.
Yasa koyucu,İşverenleri Ağır ve Tehlikeli işlerde çalıştırılacak işçilerin işe girişinde ve işin devamı sürecinde en az yılda bir bedence bu işe elverişli olup olmadıklarını Raporla kanıtlamak ve Raporları özlük dosyalarında saklamakla yükümlü kılmıştır.
Acaba örneklediğimiz işyerinde çalışanların işe giriş Sağlık Raporu ile olaydan sonraki Raporları arasındaki farklılıklar incelendi mi? İşe Giriş Raporu Yönetmeliklerde öngörülen Rapor Örneği’ne uygun olarak alınmış mıdır?..
Gerek on sekiz yaşından büyük, gerekse on sekiz yaşından küçük işçiler için alınması gerekli Rapor ile ilgili 4857 Sayılı İş Yasasının 86.ve 87.Madde hükümleri Raporun, işyeri hekimi,sağlık ocakları,hükümet ve belediye hekimleri tarafından verileceğini hükme bağlamıştır.Madde hükmünde Sosyal Sigortalar Kurumu deyimi yasadaki maddi hatalar kapsamında olup,değiştirilmesi gerekli hükümler arasındadır.Sosyal Sigortalar Kurumu sağlık hizmetlerini devralan Devlet Hastaneleri işçilerin,işe ilk giriş muayenesini yapmaktan kaçınamaz,İşyeri hekimlerinin Raporlarına karşı yapılacak itirazlar Devlet Hastaneleri Sağlık Kurulunca muayeneye tabi tutulur,verilen Rapor kesindir.
Yazımıza Ağır ve Tehlikeli İşler kapsamında 800 işçinin çalıştırıldığı bir işyerinin Çevreye getirdiği olumsuzluklar ve işçiler için İş Sağlığı ve Güvenliği sorunlarıyla ilgili yazılı basın haberleriyle başladık.
Dileriz ki, işyeri başlangıçta İş Yasasının öngördüğü KURMA İZNİ ile İŞLETME BELGESİ’ ni ve daha birçok İş Sağlığı ve Güvenliği konularıyla ilgili önlemleri almış olsun..
Sonuç olarak,İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatı tüm çalışanları kapsayacak biçimde tek yasal düzenleme altında düzenlensin.İş Sağlığı Sorunları Olmasın, İnsanlar İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları nedeniyle ölmesin. TÜM CANLILAR ZARAR GÖRMESİN.
Sevgiyle,Sağlıklı Kalınız.
fozturk.01@ hotmail.com
