Gazeteci-Yazar ve Siyasetçi Kemal Anadol, Kdz. Ereğli’deki seçim sonuçlarıyla ilgili rakamları da vererek geniş bir değerlendirme yaptı. Kdz. Ereğli Belediyesi tarafından ilçenin işgalden kurtuluşunun 100. Yıl etkinlikleri kapsamında düzenlenen sempozyumda konuşan Kemal Anadol, seçimi kazananların en büyük gücünün partileri olduğunu belirtirken, Halil Posbıyık’ın Ruhi Cöbekoğlu’nun rekorunu kırdığına da dikkat çekti.
Anadol’un açıklamasının tamamı şöyle:
EREĞLİ HALKINA SELAM
Ereğli’nin düşman işgalinden kurtuluşunun 100. Yılını yaşıyoruz. Bu önemli tarihsel olayı maalesef dünyayı saran korona olayı nedeniyle dijital ortamda kutluyoruz. Bizi bu günlere ulaştıran Kuvayı Milliye şehitlerine şükran borcumuzu ifade ediyor ve Kurtuluş Savaşının ilk deniz savaşını veren kahraman Alemdar’ı ve onun yanında yer alan Ereğli halkını selamlıyorum. Böylesine önemli bir gün için program düzenleyen Belediye Başkanı Halil Posbıyık’la emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.
Size, Ereğli seçmeninin siyasal tercihlerini anlatmak istiyorum. Hemen belirteyim, söyleyeceklerim bilimsel bir çalışma değildir. 1966 yılından itibaren Ereğli’de avukat, gazeteci, CHP İlçe Başkanı ve Zonguldak Milletvekili sıfatlarıyla çok iyi tanıdığımı sandığım hemşerilerimin siyasal davranışlarını yorumlamaya çalışacağım. Burada bir güçlük elimizde seçim sonuçlarıyla ilgili düzenli rakamlar olmamasıdır. Bazen yüzde oranı, bazen rakamlarla belirlenen sonuçlar yine de genel olarak bize yol göstermektedir.
DP EGEMENLİĞİ
Türkiye’nin çok partili yaşama geçtikten sonra yapılan 14 Mayıs 1950 seçimlerini, üçüncü sınıf öğrencisi olduğum Kayabaşı İlkokulu sandıklarında izlemiştim. Kayabaşı, Ereğli, Zonguldak ve tüm Türkiye’deki sandıklardan çıkan sonuçlar Demokrat Partinin (DP) kesin ve tartışılmaz başarısını ilân ediyordu. O zamanki seçim sistemi çoğunluk esasına dayanıyordu. Yani bir ilde en fazla oyu kim aldıysa bütün milletvekilleri o partinin oluyordu. Bu nedenle Ereğli ve Zonguldak genelinde DP egemenliği sürüyordu. 1954 ve 1957 seçimlerini DP kazanmıştı.
Ereğli’de yapılan Belediye seçimlerini DP’nin kazanması kadar doğal bir şey yoktu. Ereğli’nin 1950 nüfusu sadece 7.132 kişiden ibaretti. Ereğli bir balıkçı kasabası niteliğini taşıyordu. Zonguldak, İstanbul ve Ankara ile karayolu irtibatı yoktu. Buralara ancak Devrek üzerinden gidilebiliyordu. Bu nedenle ekonomik ve sosyal bakımdan kapalı bir yaşamı vardı. Belediye Başkanları 1950-60 yılları arasında Belediye Meclisi içinden seçiliyordu. Zonguldak Milletvekilleri arasında Suat Başol Ereğliliydi. Onun yönlendirmesi önemliydi. Bu on yıllık döneme damgasını vuran DP’nin Ereğli Belediye Başkanı Kâmil Erdem’dir.
AP ADAYI KAZANDI
27 Mayıs 1960 devriminden sonra Ereğli ve Zonguldak seçmeni çoğunlukla DP’nin devamı olan Adalet Partisinde kümelenmiştir. 1961 seçimlerinden sonra nispi seçim sistemi uygulanmaya başlamış, 9 milletvekili çıkaran ilde AP 6, CHP ise 3 sandalye kazanabilmiştir. Nüfusu 8.812’ye yükselen Ereğli’de 1963 Belediye seçimlerini AP adayı Dr. Dündar Güçeri kazanmıştır.
1965 genel seçimlerinde CHP ülke ve il düzeyinde başarısızlığa uğramış, Zonguldak’ta AP 6, CHP 2, Millet Partisi 1 milletvekili çıkarmışlardır. Zonguldak’tan ilk kez aday olan eski çalışma bakanı Bülent Ecevit’e rağmen vekil sayısı azalan CHP’nin durumu dikkat çekicidir.
1969 genel seçimlerinde CHP’de göreceli bir artış olmuş, milletvekili sayısını tekrar üçe çıkarmıştır. AP istikrarlı biçimde 6 milletvekilini korumaktadır.
BAĞIMSIZ ADAY GÜÇERİ
Ereğli’deki 1969 Belediye seçimlerinde ilginç bir yarışa sahne olunmuştur. Şehir nüfusu ERDEMİR’den sonra gelen göçle 30 bine yaklaşmıştır. Mevcut Başkan Dr. Dündar Güçeri partisindeki hizip çatışması sonucu bağımsız aday olmuştur. Kendisini AP’nin ve CHP’nin bir kısım seçmenleri desteklemiş, Dr. Güçeri, CHP adayı Ruhi Cöbekoğlu ve AP adayı Nurettin Özcöbek’in arasından sıyrılarak 60 oyla tekrar Belediye Başkanı seçilebilmiştir.
1973’te CHP ülke genelinde ve Zonguldak’ta tırmanışa geçmiştir. Artık Genel Sekreter olan Bülent Ecevit Türkiye ve aday olduğu Zonguldak’ta rüzgâr estirmektedir. CHP bu seçimlerde 1. Partidir. Zonguldak’ta ilk kez AP’ni geçmiştir. AP’nin 97.241, Demokratik Parti’nin 17.599, MSP’nin 20.809 oyuna karşı CHP 101.319 oyla ilde birinci parti olmuştur. Milletvekili dağılımı da CHP:4, AP: 4, MSP: 1 şeklinde olmuştur. Ben de CHP’nin yeni milletvekilleri arasındaydım. Ereğli için önem taşıyan durum, Suat Başol’dan yıllar sonra Ereğli ilçesinden vekil seçilmemdi.
1973 Belediye seçimlerinin bir özelliği de CHP’nin ilk kez Belediye Başkanlığı kazanmasıydı. Ereğli’nin başkanı artık Ruhi Cöbekoğlu idi.
EREĞLİLİLERE TEŞEKKÜR
1977 seçimlerinde CHP 1. parti olmuş, tek başına iktidarı dramatik biçimde kaçırmıştı. Ülke genelinde 213 vekil çıkarmayı başarmış ancak bu sayı 226’ya ulaşamamıştı. Zonguldak’ta ise CHP büyük ilerleme kaydetmiştir. CHP’nin 149.111 oyuna karşı, AP 139.983, MSP ise 16.149 oy alabilmişlerdir.
CHP Ereğli’de bu kez büyük bir başarı kazanmıştır. 1973’te aldığı 17.053 oyu, 28.719’a yükseltmişti. Bu artış CHP’nin 5. Sırasında olan benim tekrar meclise gitmemi sağlamıştı. Yıllar sonra bir kez daha da olsa Ereğli halkına teşekkür etmeyi bir borç sayıyorum.
DARBEDEN SONRA CÖBEKOĞLU
1980 darbesinden sonra yapılan ilk Belediye seçimlerinde SODEP: %42.5, DYP: 16.9, ANAP: %10.1 oy almışlar, Başkanlığa SODEP adayı Ruhi Cöbekoğlu seçilmiştir.
26 Mart 1989 Ereğli Belediye seçimlerinde SHP: %37, ANAP: %26.7, DSP: %17.5, RP: %3.9 oy almışlar, seçimi SHP adayı Ruhi Cöbekoğlu kazanmıştır.
94’DE POSBIYIK
27 Mart 1994 Ereğli Belediye seçimlerinde ANAP: %30.7, SHP: %28.5, RP: %15.9, DYP: %9.3, DSP: %8.9 oy almışlar, ANAP adayı Halil Posbıyık ilk kez Belediye Başkanı olmuştur.
1999 Ereğli Belediye seçimlerinde ANAP: 20.236 oy (%52.1), DSP: 5.525 oy (%14.2), CHP: 3860 oy (%9.9), FP: 3332 oy (%8.5) almışlar ve ANAP adayı Halil Posbıyık açık ara ile rakiplerini geçmiştir.
2004 Ereğli Belediye seçimleri de ANAP adayı Halil Posbıyık’ın galebesiyle sonuçlanmıştır. ANAP: %64.1, AKP: 24.7, CHP: %6.7 oy almışlardır.
2009 Ereğli Belediye seçimlerinde Halil bu kez CHP adayıydı. CHP: %52.7, AKP: %32, DSP: %7.7, SP: %2.9 MHP: %2.5 oy almışlar seçimi CHP adayı Halil Posbıyık kazanmıştır.
2014’DE KAYBETTİ
2014 Ereğli Belediye seçimleri de ilginç bir yarışa neden olmuştur. AKP: 30.159 oy (44.17), CHP: 29737 oy (%43.5), MHP: 4899 oy (%7.1), DSP: 2163 oy (%3.17) almışlar, Mevcut başkan Halil Posbıyık kaybetmiş, AKP adayı Dr. Hüseyin Uysal kazanmıştır. Aradaki fark incelendiğinde CHP’den DSP’ye giden %3’lük bir oyun sonuca etkili olduğu anlaşılmaktadır.
31 Mart 2019’da yapılan son Ereğli Belediye seçimleri sonuçları da ilginçtir. CHP: 37.130 oy (%52.52), AKP: 26.447 oy (37.41) almışlardır. Seçime giren diğer partilerin aldıkları oy %5’in altındadır. CHP adayı Halil Posbıyık açık arayla iktidar partisinin adayını geride bırakmıştır.
GENEL EĞİLİM MERKEZ SAĞ
Ereğli 120 bini aşan nüfusu ile ülkemizin önemli bir sanayi merkezidir. Tarih, turizm, tarım gibi özellikleri de buna ilâve etmek gerekir. Büyüyen ve gelişen kentin sorunları diğer sunumlarda irdelenecektir sanıyorum.
!950 yılından bu yana genel ve yerel seçim sonuçları irdelendiğinde önemli çıkarımlara ulaşmaktayız.
*7 bin nüfuslu balıkçı kasabasından 1969 yıllarına kadar ilçenin eğilimi merkez sağdan yana olmuştur.
*ERDEMİR’in kente gelmesi ve aldığı iç göçten sonra artan nüfusu ile kentin yeni profili merkez sola dönüşmüştür.
POSBIYIK SÜRÜKLEYİCİ ADAY
*Belediye Başkanı olarak kente damgasını vuran 4 Belediye Başkanı olmuştur. 1950-60 arası 10 yıl belediye başkanı olan Kâmil Erdem. 1963’ten 1973’e kadar 10 yıl görevde kalan Dr. Dündar Güçeri, 1973-1994 yılları arasında 21 yıl Belediye Başkanı olan Ruhi Cöbekoğlu, 1994-2014 yılları arasında 20 yıl başkanlık yapan Halil Posbıyık. Posbıyık, 2019’da tekrar seçilerek Ruhi Cöbekoğlu’nun rekorunu kırmıştır ve göreve devam etmektedir.
*Dr. Dündar Güçeri’nin 1969 Belediye seçimlerini bağımsız aday olarak kazanması dışında tüm adaylar partilerinden güç almışlardır. Halil Pobıyık da aday olduğu partilerden güç almakla birlikte başarısını sürükleyici bir aday olmasına borçludur. Hem ANAP hem de CHP’den aday olmuş ve seçilmeyi başarmıştır.
