BOLU (AA) - Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Eker, Adana bölgesinde keşfettiği yeni bitki türüne kentin mitolojik adı olan "Adanus"u verdi.
Botanik alanında bilimsel çalışmalarını sürdüren Eker, Adana'nın Tufanbeyli ilçesinde yeni bir bitki türü keşfetti.
Eker, Sakarya Üniversitesinden Doç. Dr. Mehmet Sağıroğlu ile bitkiyle ilgili yaptığı laboratuvar çalışmaları, literatür taramaları ve karşılaştırmalar sonucu benzeri bulunmayan bitki türünü literatüre kazandırdı.
Bitkiye keşfedildiği Adana'nın mitolojik ismi verildi. Bilim literatürüne "Gladiolus adanus Eker & Sağıroğlu" olarak giren bitkinin Türkçe ismi ise "Adana kılıçotu" olarak belirlendi.
- "Kadim bir şehrin mitolojik ismi bir bitkiye verildi"
Prof. Dr. Eker, AA muhabirine, 2016 yılında Adana'nın Tufanbeyli ilçesinde yaptığı bir arazi çalışması sırasında küçük meyve kapsülleri olan ince yapılı bir kılıçotu (Gladiolus) türüyle karşılaştığını söyledi.
Eker, bitkinin diğer türlerden farklı göründüğünü, teşhis için bitkiyi çiçekteyken de incelemek için 2018 yılında yeniden bölgeye gittiğini ve bitkiden örnekler aldığını anlattı.
Sakarya Üniversitesinden Doç. Dr. Mehmet Sağıroğlu ile bitkiyle ilgili çalışma yaptıklarını aktaran Eker, "2023 yılında bitkinin bulunduğu alana giderek tekrar gözlemler yaptık. Yaptığımız literatür taramaları ve var olan türlerle karşılaştırmalar neticesinde bitkimizin bilim dünyası için henüz adı konulmamış yeni bir tür olduğu sonucuna vardık. Bitki diğer türlerden çiçeklerinin rengi ve çiçek parçalarının ölçüleri ile tohum ve meyve özellikleri bakımından farklılıklar gösteriyordu." diye konuştu.
Eker, daha önce keşfettiği bitki türlerine şehir, ilçe, dağ, bilim insanı, aile bireyi, bitkinin morfolojik veya yaşam ortamının özelliğiyle ilgili isimler verdiğini dile getirerek, şöyle devam etti:
"Bu defa bu bitkiye şehrin mitolojik ismini verdik. Bitkiye Adana'nın şu anki ismini de verebilirdik. Bu durumda bitkinin adı 'Gladiolus adanensis' olacaktı. Latince dil kuralları gereği ismi böyle olacaktı. Ancak Adana'nın mitolojik ismi olan 'Adanus' kelime yapısı itibarıyla herhangi bir ek almaya ihtiyaç duymuyordu. Bu hem fonetik bakımdan kulağa ve dile hoş geliyordu hem de böyle kadim bir şehrin mitolojik ismi bir bitkiye verilmiş olacaktı."
Adana isminin kökeniyle ilgili birkaç görüşün olduğuna değinen Eker, "Bu görüşler arasında mitolojik bir efsaneye göre, gök tanrısı Uranus'un Adanus ve Sarus adında iki oğlu Tarsus halkıyla yaptıkları savaşlar sonucu bugünkü Adana civarına yerleşmişler. Adanus adını kendi kurdukları şehre verirken Sarus da ismini Seyhan Nehri'ne vermiştir. Bu bağlamda Adana, kurulduğu günden itibaren aynı adı koruyan, M.Ö. 6000'li yıllara kadar geri giden en eski yerleşim yerlerinden biridir. Adanus ismi de genellikle yerel halk tarafından bilinmekte." ifadelerini kullandı.
Eker, bir bitkinin yeni tür olarak kabul edilmesi için ulusal veya uluslararası hakemli bilimsel dergide yayınlanması gerektiğini belirterek, "Makaleyi hazırladıktan sonra 'Phytotaxa' isimli Yeni Zelanda menşeli uluslararası dergiye savlarımızla sunduk. Alanında uzman hakemler makalemizi kritik ettiler ve sunduğumuz yeni türü onayladılar. Makalemiz, derginin mart sayısında yayınlandı." şeklinde konuştu.
Prof. Dr. Eker, yeni keşfettiği bitkiyle bugüne kadar literatüre kazandırdığı tür sayısının 22 olduğunu sözlerine ekledi.
